Ja hoor, ze bestaan nog: de koloniale leiders.
De koloniale leider voelt zichzelf verheven boven het team. Je komt ze tegen als alleenheerser in een bedrijf of bij de overheid. Het gaat zoals zij het willen, ze communiceren voorspelbaar en saai. Werknemers zijn verplicht om inefficiënt te werken met weinig inbreng bij beslissingen, die vaak ook nog fout zijn. Afwijkende meningen zijn taboe want stil en volgzaam zijn hoort nou eenmaal bij die organisatiecultuur.
De koloniale leider heerst nog steeds in talloze organisaties. Je herkent hem soms niet direct, omdat er verschillende varianten zijn. Zoals op school, waar ouderwetse docenten leerlingen liever kleineren dan motiveren. Of de verouderde en vastgeroeste bestuursleden. De ambtenaar die op zijn strepen gaat staan als jouw toon hem niet aanstaat. Thuis waar ouders zich amper inleven in hun kind of überhaupt rekening houden met hun wensen en behoeften. Allemaal koloniale leiders.
Ik ben zelf zwaar allergisch voor koloniale leiders. Geregeld ben ik ze tegengekomen als mijn directeur, bestuur of leerkracht van mijn zoon. Het koloniaal leiderschap doet mijn adrenaline stijgen, waardoor mijn hart automatisch sneller klopt en mijn ademhaling vast loopt. Mijn streven is telkens om mijn emoties te onderdrukken en zo verstandig mogelijk te reageren om mezelf het angry black woman imago te besparen. En toch gebeurt het zo nu en dan. Mijn allergie transformeert zich in een vulkanische uitbarsting met giftige woorden, die als hete lava aankomen. Het is dan net alsof ik bezeten word door een boze geest en als de geest vertrekt, volgt spijt. Waarom kan ik niet gewoon volgzaam en stil zijn? Mijn impulsieve uitbarstingen hebben toch nooit impact op deze zelfingenomen leiders. Er is totaal geen sprake van zelfreflectie. En waarom zouden ze, want het is toch altijd “goed” gegaan?
Het is dus best een populair type, die koloniale leider, en we houden hem met onze stiltes en volgzaam gedrag fanatiek in stand. Terwijl er elders hele volksstammen zijn die doorhebben wat hier nog niet bekend is: het koloniale leiderschap is achterhaald. Daar in die andere wereld worden jongeren blootgesteld aan een veelzijdige wereld. Ze kunnen ook niet anders dan kritisch zijn, met zoveel informatie en kennis op zak. Daar hoeft geen discussie meer gevoerd te worden of een eigentijdse aanpak voor jongeren met open dialogen en inbreng docenten en ouders meer oplevert.
Ook werknemers zijn erg dapper en vrijmoedig geworden. De nieuwe generatie heeft geen behoefte aan de viering van 10 of 20 dienstjaren. Ze vereren hun werkgevers niet, bieden meer weerstand en schromen niet om op een blauwe maandag gewoon op te stappen.
Langzamerhand beginnen wij die wereld ook te zien. En gelukkig komt daarmee het tijdperk van de koloniale leiders langzaam ten einde. Want werk betekent tegenwoordig meer dan met tegenzin je alledaagse brood winnen. Werknemers gaan steeds meer op zoek naar plezier en voldoening in hun werk. Leidinggeven in deze tijd staat in contrast met de autoritaire leider uit het verleden. Het gaat nu vooral om werknemers positief betrekken om ze voort te bewegen in de richting die je graag op wilt.
Samen als team naar succes streven. Niet altijd de expert uithangen, oprecht luisteren, constructief feedback geven en ook nemen. En anderen simpelweg verantwoordelijkheid durven te geven.
Ten slotte gaat het om de ander als respectvolle gelijke medemens te zien.
De wereld verandert razendsnel en we beseffen met zijn allen meer en meer dat we gelijken zijn. We leven allang niet meer in de koloniale tijd. Word nou eens wakker in de tegenwoordige tijd! Kom op en durf de moderne betrokken leider te zijn die mensen met plezier en bewondering kunnen volgen.
“Leaders must be close enough to relate to others, but far enough ahead to motivate them.”
John C. Maxwell