M’a Makambiá

Als je vol enthousiasme in Nederland gaat studeren, word je al gauw geconfronteerd met de beleving van een “buitenlander zijn”. Je wilde zo graag vertrekken, de wijde wereld in. En voor het eerst ervaar je jezelf als een echte Yu di Kòrsou. Mede door het besef van “het anders zijn” in een bekend doch vreemd land. En om succesvol te zijn, moet je je aanpassen.  Je doet mee met de gesprekken die je wellicht niet echt interesseren, lacht om grapjes die je in wezen niet hebt begrepen en stapt gewoon op de fiets als het regent. Wachten tot het ophoudt met regenen is not done. Want het houdt toch nooit op en bij te laat komen kan je rekenen op vele verontwaardigde blikken. Grote kans dat ze je er dan ook eens botuit op aanspreken. Ja, direct aanspreken is hier geen uitzondering. Daar schrik je wel even van, want al die jaren kreeg je zo subtiel mogelijk kritiek, vaak via de bekende puñas. En daar sta je nu dan als vreemdeling in een koud land met je mond vol tanden.

Gelukkig maar dat alles went, dus ook de Nederlandse cultuurschok. En voordat je het weet, lach je daadwerkelijk om de grappen, is op tijd komen geen enkele moeite en vind je de gesprekken erg interessant. Je voelt je bijna geen vreemde meer.

En op een dag komt eindelijk het moment, waar je zo intens naar hebt verlangd: de remigratie. De dag dat je gelukkig weer onder je eigen mensen kan zijn. Met je diploma op zak, wil je Curaçao gaan redden. Een nieuw hoofdstuk in je leven vol met perspectieven en mooie toekomstplannen. Maar het nieuw geluk is jammer genoeg van korte duur. Voordat je het weet, irriteer je je mateloos aan de onvriendelijke dienstverlening. Kom je als enige op tijd aan bij de vergadering en vraag je jezelf serieus af of er een misverstand is. Je snapt de essenties van bepaalde discussies absoluut niet, want waar gaat het eigenlijk over. En als een situatie je niet aanstaat, dan spreek je dat gewoon uit zonder enige schaamte. De repercussies die dan volgen zijn voor jou dan ook totaal onbegrijpelijk.  En vol frustraties moet je voor jezelf de pijnlijke realiteit accepteren:   m’a makambiá

Het was je al die jaren ontgaan dat je in Nederland volwassen bent geworden en de Nederlandse normen en waarden eigen hebt gemaakt. Vol nostalgie was je verbonden met je identiteit als de Yu di Kòrsou, terwijl je dagelijks het Nederlandse cultuur programma aan het downloaden was. Je kon als jong volwassen ook niet anders, want dit programma was nou eenmaal een garantie op succes. En daar sta je dan vol verbijstering voor een nooit verwacht kruispunt: terug naar Nederland of als vreemdeling hier blijven? Met je verbroken illusie als redder van je geboorteland, pak je weer je koffer terug naar het vreemde doch bekende koude kikkerland.

En voor de eigenwijze achterblijvers geldt een ander levenslot. Ze kunnen ze zich alleen staande houden, als ze accepteren dat ze moeten inburgeren. De Curaçaose cultuur, waarvan ze zijn ontvreemd, weer eigen maken. En dan hebben we het niet over funchi ku yambo, Amstel Bright bij de snack en de jaarlijkse seu en karnaval optocht. Nee, we hebben het over de sociale omgangsvormen, onderlinge communicatie, het belang van collectiviteit met diens gevolgen voor belangrijke beslissingen, hiërarchische verhoudingen en weten waar het allemaal om draait bij de waarde van respect.

Dit allemaal moet worden beleefd vanuit een bril van onwetendheid en curiositeit. Je kunt namelijk geen enkel land redden, maar wel jezelf redden van de ontwrichting van twee culturen. Loslaten en opnieuw beginnen, zonder jezelf te verloochenen.  De ingrediënten van geduld en veerkracht zijn hierbij onmisbaar. En zonder dat je het zelf enigszins door hebt, zal ooit de dag aanbreken, dat je beide culturen kunt combineren en de vruchten ervan kan plukken voor je prachtige toekomstplannen, perspectieven en bovenal geluk.

Prospekto Caribbean
Cultural Learning: coaching, training en interventies